Cho vay ngang hàng, hay P2P Lending, là mô hình kết nối trực tiếp giữa người vay và người cho vay thông qua nền tảng công nghệ mà không cần sự tham gia của các tổ chức tài chính trung gian như ngân hàng. P2P Lending đã xuất hiện từ khá lâu trên thế giới, nhưng tại Việt Nam, mô hình này mới được biết đến rộng rãi trong vài năm gần đây.
Sự phát triển của P2P Lending tại Việt Nam
Cho vay ngang hàng, hay P2P Lending, là mô hình kết nối trực tiếp giữa người vay và người cho vay thông qua nền tảng công nghệ mà không cần sự tham gia của các tổ chức tài chính trung gian như ngân hàng. P2P Lending đã xuất hiện từ khá lâu trên thế giới, nhưng tại Việt Nam, mô hình này mới được biết đến rộng rãi trong vài năm gần đây.
P2P Lending tại Việt Nam đã nhanh chóng thu hút sự chú ý của cả các nhà đầu tư và người vay nhờ khả năng cung cấp vốn nhanh chóng, linh hoạt, với các điều kiện vay dễ dàng hơn so với ngân hàng truyền thống. Tuy nhiên, sự phát triển của mô hình này tại Việt Nam vẫn gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là thiếu hành lang pháp lý rõ ràng.
Thách thức pháp ly và biến tướng của thị trường
Cho đến nay, hành lang pháp lý cụ thể và chính thức cho hoạt động P2P Lending vẫn chưa được ban hành tại Việt Nam. Điều này dẫn đến sự biến tướng của thị trường, khiến nhiều doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực này gặp khó khăn. Một số công ty đã phải rút lui hoặc ngừng hoạt động do không thể cạnh tranh với các đối thủ nước ngoài, chủ yếu đến từ Trung Quốc.
Cụ thể, nhiều công ty P2P Lending từ Trung Quốc đã thâm nhập vào thị trường Việt Nam với các chiến lược cạnh tranh không lành mạnh, như sử dụng chiêu trò quảng cáo gây nhầm lẫn hoặc thậm chí là lừa đảo người vay. Điều này đã gây ra những hậu quả nghiêm trọng, không chỉ làm mất lòng tin của khách hàng mà còn ảnh hưởng đến uy tín của các doanh nghiệp chân chính trong nước.
Tình hình hoạt động của các doanh nghiệp tại Việt Nam
Một điển hình về khó khăn mà các doanh nghiệp P2P Lending tại Việt Nam phải đối mặt là dự án cho vay ngang hàng của Tập đoàn Công nghệ Nexttech (vaymuon.vn). Dự án này đã âm thầm ngừng hoạt động từ đầu năm 2020 do thị trường không còn hấp dẫn và sự cạnh tranh khốc liệt từ các công ty nước ngoài.
Nguyễn Hoà Bình, Chủ tịch Tập đoàn Nexttech, cho biết rằng việc không có hành lang pháp lý rõ ràng đã khiến các công ty khởi nghiệp P2P Lending tại Trung Quốc tràn vào Việt Nam, dẫn đến sự cạnh tranh không lành mạnh và gây ảnh hưởng lớn đến các doanh nghiệp trong nước. Đây là minh chứng rõ ràng cho việc thị trường P2P Lending tại Việt Nam đang gặp phải những thách thức không nhỏ.
Những yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động của P2P Lending
Mối quan hệ giữa người vay, ứng dụng và nhà đầu tư
Mô hình P2P Lending hoạt động dựa trên sự kết hợp của ba yếu tố then chốt: người vay, ứng dụng công nghệ, và nhà đầu tư. Người vay cần vốn để phục vụ các mục đích cá nhân hoặc kinh doanh, trong khi nhà đầu tư tìm kiếm lợi nhuận từ việc cho vay. Ứng dụng P2P Lending đóng vai trò là nền tảng kết nối giữa hai bên, đảm bảo quá trình giao dịch diễn ra thuận lợi và an toàn.
Tuy nhiên, một trong những rủi ro lớn nhất của mô hình này là khả năng người vay không trả được nợ, dẫn đến tổn thất cho nhà đầu tư. Đây là lý do vì sao việc đảm bảo quy trình thẩm định người vay và thu hồi nợ trở nên vô cùng quan trọng. Mỗi công ty P2P Lending có bí quyết riêng để quản lý rủi ro này, nhưng thực tế vẫn chứng minh rằng không phải lúc nào cũng thành công.
Cạnh tranh không lành mạnh và thị trường bị chi phối bởi các công ty nước ngoài
Thị trường P2P Lending tại Việt Nam hiện đang bị chi phối bởi các công ty nước ngoài, đặc biệt là từ Trung Quốc. Những công ty này không chỉ mang lại sự cạnh tranh gay gắt mà còn gây ra nhiều hệ lụy tiêu cực như làm suy giảm lòng tin của người tiêu dùng và phá hoại môi trường kinh doanh lành mạnh.
Những công ty này thường sử dụng nguồn vốn lớn từ “người giấu mặt” và nhắm mục tiêu vào những người vay có nhu cầu cao, từ đó kiếm lợi nhuận từ lãi suất vay cao ngất ngưởng. Điều này đã gây ra một làn sóng phản ứng tiêu cực từ cả phía các doanh nghiệp trong nước và người vay, đòi hỏi sự can thiệp kịp thời từ phía các cơ quan quản lý nhà nước.
Tương lai của P2P Lending tại Việt Nam
Tiềm năng và cơ hội phát triển
Mặc dù đang phải đối mặt với nhiều thách thức, P2P Lending vẫn được coi là một mô hình cho vay phù hợp với xu hướng phát triển của công nghệ 4.0. Theo dự báo của Transparency Market Research, thị trường P2P Lending toàn cầu có thể đạt quy mô 897,9 tỷ USD vào năm 2024. Tại Việt Nam, thị trường cho vay ngang hàng vẫn đang ở giai đoạn khởi đầu, do đó còn nhiều tiềm năng phát triển trong tương lai.
Bộ Kế hoạch và Đầu tư trong Dự thảo báo cáo đánh giá tác động của một số loại hình kinh tế chia sẻ tới nền kinh tế cho biết, Việt Nam hiện có khoảng 100 công ty P2P Lending, bao gồm cả những công ty đã hoạt động chính thức và những công ty đang trong giai đoạn thử nghiệm. Tuy nhiên, nhiều công ty trong số này có nguồn gốc từ Trung Quốc, Nga, Singapore và Indonesia, chi phối một phần lớn thị trường.
Cần thiết của hành lang pháp lý và chiến lược hỗ trợ
Một trong những yếu tố quan trọng nhất để đảm bảo sự phát triển bền vững của thị trường P2P Lending tại Việt Nam là sự ra đời của hành lang pháp lý rõ ràng. Điều này không chỉ bảo vệ quyền lợi của các bên tham gia mà còn giúp duy trì sự ổn định và minh bạch trong hoạt động kinh doanh.
Nếu không có chiến lược hỗ trợ kịp thời từ phía chính phủ, thị trường P2P Lending tại Việt Nam có nguy cơ bị chi phối hoàn toàn bởi các công ty nước ngoài. Điều này không chỉ gây thiệt hại cho các doanh nghiệp trong nước mà còn đe dọa đến nền kinh tế quốc gia khi phần lớn lợi nhuận từ hoạt động P2P Lending chảy vào tay các nhà đầu tư nước ngoài.
Ngoài ra, việc không có hành lang pháp lý rõ ràng cũng khiến cho các đối tác trong mô hình kinh tế chia sẻ, như các doanh nghiệp nhỏ và vừa, gặp khó khăn trong việc tiếp cận vốn vay. Điều này có thể dẫn đến tình trạng mất việc làm và sự bất bình đẳng trong việc tiếp cận nguồn lực kinh tế, đặc biệt là trong bối cảnh thị trường đang chịu sự cạnh tranh mạnh mẽ từ các công ty nước ngoài.
Lời kết
P2P Lending là một mô hình cho vay tiềm năng, phù hợp với xu hướng phát triển của công nghệ hiện đại. Tuy nhiên, để mô hình này thực sự phát huy được tiềm năng và đóng góp tích cực vào nền kinh tế, Việt Nam cần nhanh chóng ban hành hành lang pháp lý rõ ràng và triển khai các chiến lược hỗ trợ cho doanh nghiệp trong nước. Chỉ có như vậy, thị trường P2P Lending tại Việt Nam mới có thể phát triển bền vững và không bị chi phối bởi các công ty nước ngoài.
Trong bối cảnh hiện nay, khi P2P Lending vẫn còn nhiều tiềm năng chưa được khai thác, việc tạo ra một môi trường kinh doanh lành mạnh, minh bạch và an toàn là điều cần thiết để thu hút sự tham gia của các nhà đầu tư và người vay. Điều này không chỉ giúp thị trường P2P Lending phát triển mà còn góp phần thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế Việt Nam trong kỷ nguyên công nghệ 4.0.
About The Author
